 |
| ផែនទីប្រទេសចិនរុស្ស៊ី និងអាស៊ីកណ្តាល |
នៅដើមទសវត្សរ៍ទី៩០
ថ្នាក់ដឹកនាំចិនបានសម្រេចប្តូរយុទ្ធសាស្រ្តរបស់ខ្លួនជាថ្មីម្តងទៀត
ពីព្រោះភូមិសាស្ត្រនយោបាយពិភពលោក
និងស្ថានភាពក្នុងប្រទេសចិនប្រែប្រួល។ នៅលើឆាកអន្តរជាតិ បរិបទផ្លាស់ប្តូរ
ដោយហេតុតែការរលាយបាត់ទៅនៃសហភាពសូវៀត
នៅថ្ងៃទី២៦ធ្នូឆ្នាំ១៩៩១។
នៅក្នុងប្រទេសចិនវិញ មានការរំជើបរំជួលកើតឡើង នៅស៊ីងជាំង (Xinjiang)
ប៉ែកខាងលិចនៃប្រទេស។
នៅទីនោះ ពួកអ៊ុយហ្កួរ (Ouïgours)
ដែលជាអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម
នាំគ្នាទាមទារឯករាជ្យបង្កឃាតកម្មនិងភេរវកម្ម។
ហេតុអ្វីបានជាថ្នាក់ដឹកនាំចិនត្រូវបង្ខំចិត្តប្តូរយុទ្ធសាស្ត្រ
ក្រោយពេលដែលសហភាពសូវៀត
រលាយ?
ការរលាយបាត់ទៅនៃសហភាពសូវៀតបានធ្វើឲ្យសាធារណរដ្ឋអាស៊ីកណ្តាលទាំងប្រាំ
គឺ Kazakhstan
Kirghizstan Ouzbékistan Tadjikistan និង Turkménistan ក្លាយជារដ្ឋឯករាជ។ ក្រោយឆ្នាំ១៩៩១
អាស៊ីកណ្តាលលែងជាកម្មសិទ្ធរបស់រុស្ស៊ីទៀតហើយ
ជាហេតុធ្វើឲ្យចិនសម្លឹងឃើញប្រេងកាតដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់របស់តំបន់នេះ។
តាមពិត
សូម្បីតែរុស្ស៊ីខ្លួនឯង សហរដ្ឋអាមេរិក និងឥណ្ឌា
ក៏សម្លឹងឃើញប្រយោជន៍នៃភូមិភាគអាស៊ីកណ្តាលនេះដែរ។
ម៉្យាងវិញទៀត
ចិនចាំបាច់ត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើតំបន់យុទ្ធសាស្ត្រមួយនេះជាទីដែលប្រជាជនច្រើនលើសលប់ជាអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម
ពីព្រោះមនោគមវិជ្ជាអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយមអាចធ្លាយចេញពីតំបន់អាស៊ីកណ្តាលនេះ
ហើយអាចឆ្លងចូលមកក្នុងខេត្តស៊ីងជាំងរបស់ចិន
ដែលជាប់ជិតបង្កើយនៅទីនោះ។
ប្រឈមមុខនឹងបរិបទថ្មីបែបនេះនៃពិភពលោក
ថ្នាក់ដឹកនាំចិនបានជ្រើសយកយុទ្ធសាស្ត្រពីរ
ដែលត្រូវអនុវត្តទន្ទឹមគ្នា។ នៅម្ខាង
ចិនត្រូវខ្នះខ្នែងបន្តរក្សាស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់ជុំវិញខ្លួន
ដើម្បីឲ្យប្រទេសខ្លួនអាចបន្តបោះជំហាន
ទៅរកភាពរុងរឿងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចបាន។
នៅម្ខាងទៀត ចិនត្រូវរកមធ្យោបាយទប់ទល់នឹងការគំរាមកំហែងនៃមនោគមវិជ្ជាអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម។
ដើម្បីរក្សាស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់
ថ្នាក់ដឹកនាំចិនផ្តើមសម្រួលទំនាក់ទំនងទូត
ជាមួយប្រទេសអាស៊ីកណ្តាលទាំងប្រាំ
ចាប់ពីខែមករាឆ្នាំ១៩៩២ទៅ។
ដោយឡែក
ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩២ទៅដែរ ចិននិងរុស្ស៊ីក៏ផ្តើមខិតចូលជិតគ្នា
ពីព្រោះប្រទេសទាំងពីរបារម្ភខ្លាំង នៅចំពោះមុខពួកតាលីបង់ (Taliban) ដែលជាពួកឆ្គួតលីលានឹងមនោគមវិជ្ជាអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម
និងដែលកំពុងវាយក្តោបក្តាប់យកប្រទេសអាហ្កហ្កានីស្តង់
(Afghanistan)។ នៅខែកញ្ញាឆ្នាំ១៩៩៦ ពួកតាលីបង់ចូលកាន់កាប់ទីក្រុងKaboul
ជាហេតុជំរុញចិននិងរុស្ស៊ីឲ្យរួបរួមគ្នា
ដើម្បីទប់ស្កាត់កុំឲ្យឥទ្ធិពលអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយមធ្លាយចេញពីអាហ្កហ្កានីស្តង់ចូលមកក្នុងតំបន់អាស៊ីកណ្តាល។
ក្នុងន័យនេះ នៅឆ្នាំ១៩៩៦
ចិនរុស្ស៊ី Kazakhstan, Kirghizstan និងTadjikistan បានបង្កើតក្រុមសៀងហៃ«Groupe de
Shanghai»។ អង្គការនេះ
ដែលក្រោយមក គឺនៅឆ្នាំ២០០១ Ouzbékistan សូមចូលជាសមាជិកដែរនោះ មានគោលដៅពីរ។
ទីមួយគឺប្រយុទ្ធទប់ទល់នឹងភេរវកម្ម
និងទីពីរគឺពួតដៃគ្នាទប់ស្កាត់កុំឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកអុងអាត់តែឯកឯងពេក
នៅលើឆាកអន្តរជាតិ។
សម្រេចសម្រួចទៅ
ពេញមួយទសវត្សរ៍ទី៩០ ចិនមិនត្រឹមតែរក្សាស្ថិរភាពបានល្អ
នៅក្នុងតំបន់ជុំវិញប្រទេសខ្លួនប៉ុណ្ណោះទេ
លើសពីនេះទៅទៀត ចិនបានឆ្លៀតប្រឹងប្រែងដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន
ជាមួយបណ្តាប្រទេសជិតខាង។ គោលដៅ
គឺធានាឲ្យការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសបន្តមានសន្ទុះទៅមុខ។
អ៊ីចឹងហើយបានជា
ពីឆ្នាំ១៩៩១ដល់ឆ្នាំ១៩៩៩ ថ្នាក់ដឹកនាំចិនបានធ្វើកិច្ចចរចាព្រំដែនជាមួយរុស្ស៊ី
Kazakhstan,
Kirghizstan, Vietnam និងក្រោយមកទៀតជាមួយឥណ្ឌា។
ដំណោះស្រាយព្រំដែនទាំងអស់នេះ
បានអនុញ្ញាតឲ្យពាណិជ្ជកម្មកើនសន្ទុះ នៅតាមបណ្តោយតំបន់ព្រំប្រទល់ និងបានអនុញ្ញាតឲ្យប្រជាជន
ដែលរស់នៅទីនោះផ្តើមស្គាល់សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ
ស្របទៅតាមមហិច្ឆតារបស់តេង សៀវប៉េង។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅចុងទសវត្សរ៍ទី៩០
ថ្នាក់ដឹកនាំចិនមើលឃើញការគំរាមកំហែងមួយថ្មី
នោះគឺឥរិយាបទអុងអាត់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក
នៅលើឆាកអន្តរជាតិ៕