លោក សុខ ទូច បណ្ឌិតផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ និងជាអនុប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា លើសពីនេះ
លោកក៏ជាសកលវិទ្យាធិការនៃសាកលវិទ្យាល័យខេមរៈដែរ។ ខ្សែជីវិតលោកបណ្ឌិតបានឆ្លងកាត់
រស់ជាតិដ៏ល្វីងជូរចត់ជាច្រើន ជាពិសេស នៅពេលដែលលោកបានទទួលអាហារូបករណ៍ទៅរៀននៅប្រទេសរុស្សី។ តើលោកជួបរឿងជូរចត់យ៉ាងម៉េចខ្លះទៅ?
ជីវប្រវត្តិ
យុវជន សុខ ទូច
កើតនៅឆ្នាំ១៩៦៥។ លោក មានស្រុកកំណើតនៅភូមិតាកយ ឃុំព្រែកដំបូក ស្រុកស្រីសន្ធរ
ខេត្តកំពង់ចាម។ គ្រួសាររបស់លោក មានស្ថានភាពមធ្យម ដែលឪពុកធ្វើជាមន្ត្រីរាជការ
ម្ដាយជាមេផ្ទះ
និងមានបងប្អូនប្រាំនាក់ ស្រីពីរនាក់
និងប្រុសបីនាក់។
ក្រោយពីបែកពីរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ
ប៉ុល ពត លោកបែកពីគ្រួសារ គ្មានទីជម្រក ខ្វះទីពំនាក់អាស្រ័យ
និងបំណិនជីវិត យុវជន សុខ ទូច ក៏បានចូលបម្រើកងទ័ព ដោយឈរជើងនៅវរៈ៣៣
ខេត្តកំពង់ចាម
ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៩ ដល់ឆ្នាំ១៩៨១។ នៅឆ្នាំ១៩៨១
យុវជនរូបនេះ
បានជួបជុំគ្រួសារវិញ ហើយក៏បានចាប់ផ្ដើមចូលរៀនថ្នាក់ទីមួយនៅសាលាបឋមសិក្សាវឌ្ឍនៈ (ខេត្តសៀមរាប)។
នៅពេលចុះឈ្មោះចូលរៀនថ្នាក់ទីមួយនោះ
យុវជន សុខ ទូច
មានអាយុ១៧ឆ្នាំ លើសពីអាយុដែលគេអនុញ្ញាតឲ្យចូលរៀនថ្នាក់បឋម។ អីចឹងហើយក៏ដូរឆ្នាំកំណើតមកឆ្នាំ១៩៦៩វិញ។ លោកបានប្រឡងបញ្ចប់ថ្នាក់បឋម
(ថ្នាក់ទីបួន) ក្នុងឆ្នាំ១៩៨៤។
ក្រោយពីប្រឡងជាប់ថ្នាក់បឋមមក គ្រួសារបានផ្លាស់ប្ដូរទីលំនៅមករស់នៅទីក្រុងភ្នំពេញ។
យុវជន សុខ
ទូច ឡើងមករៀនបន្តថ្នាក់មធ្យមសិក្សាកម្រិតមួយនៅក្រុងភ្នំពេញគឺនៅសាលាចតុម្មុខ (អតីតសាលាកុមារី)។ រៀនបានបីឆ្នាំលោកបានប្រឡងជាប់បញ្ចប់ថ្នាក់មធ្យមសិក្សាកម្រិតមួយ ហើយបានបន្តមធ្យមសិក្សាកម្រិតពីរ
នៅសាលាដដែល។
ក្រោយមកលោកបានប្រឡងជាប់នៅមធ្យមសិក្សាកម្រិតពីរ។ លោកបានបន្តចូលរៀនថ្នាក់វិទ្យាល័យគឺបានចូលរៀននៅសាលាគំរូគេក្នុងក្រុងភ្នំពេញនាសម័យនោះ គឺសាលាភ្នំដូនពេញ
(បច្ចុប្បន្នសាលាស៊ីសុវត្ថិ)។ នៅរៀនសាលានេះ លោក សុខ ទូច
បានឆ្លងកាត់ការលំបាកជាច្រើន ពីព្រោះស្ថានភាពគ្រួសារមិនមានលុយគ្រប់គ្រាន់ផ្គត់ផ្គង់ឲ្យលោករៀន សូម្បីសំលៀកបំពាក់ក៏ខ្វះដែរ។ ពេលខ្លះត្រូវធាក់កង់ឌុបដើម្បីយកលុយផ្គត់ផ្គង់ការរៀនសូត្រ
។ លោកថា “មានអាវសតែមួយគត់រៀនបីឆ្នាំ នៅពេលគក់ម្ដងៗត្រូវអង្គុយយាមទាល់តែស្ងួតព្រោះខ្លាចគេលួច”។ បើទោះបីឆ្លងកាត់ការលំបាកច្រើនយ៉ាងនេះក៏ដោយ ក៏រូបលោកបានជម្នះឧបសគ្គ ហើយបានប្រឡងបញ្ចប់ថ្នាក់បាក់ឌុបទទួលបានជោគជ័យនៅឆ្នាំ១៩៨៩។
ប្រឡងអាហារូបករណ៍ទៅបរទេសថ្នាក់ឧត្ដមសិក្សាធ្លាក់ ចាប់ជំនាញឯកទេសជាប់បម្រុង
បន្ទាប់ពីនោះ
សុខ ទូច
ត្រូវប្រឡងចូលមហាវិទ្យាល័យ។ ដោយសារតែជីវភាពលំបាកពេក មិនមានលុយគ្រប់គ្រាន់
រៀននៅមហាវិទ្យាល័យ លោកក៏សម្លឹងឃើញអាហារូបករណ៍ទៅក្រៅបរទេស។ លោកថា “នៅសម័យនោះបើប្រឡងខាងពេទ្យ
បើចង់ជាប់វិញ ត្រូវការប្រាំពីរ ទៅប្រាំបីតម្លឹង។ បើនៅសាលាចំការដូងត្រូវការប្រាំឬបួនតម្លឹង…អីចឹងហើយបានជាកូនអ្នកក្រ ដូចរូបខ្ញុំគ្មានលទ្ធភាពបន្តការសិក្សានៅមហាវិទ្យាល័យឡើយ”។ នៅពេលនោះ លោក សុខ ទូច បានសម្រេចដាក់ប្រឡងយកអាហារូបករណ៍ថ្នាក់ឧត្ដមទៅក្រៅប្រទេស (សម័យនោះត្រូវទៅសិក្សានៅបណ្ដាប្រទេសកុម្មុយនិស្ត)។
សំណាងមិនល្អ
លោកបានប្រឡងធ្លាក់ថ្នាក់អាហារូបករណ៍កម្រិតឧត្ដម។ ក្រោយមក
លោក សុខ ទូច ក៏បានសម្រេចចិត្តដាក់អាហារូបករណ៍ទៅបរទេសបន្ត តែដូរពីអាហារូបករណ៍កម្រិតឧត្ដមទៅអាហារូបករណ៍កម្រិតមធ្យមឯកទេស។ អាចចាត់ទុកបានថា
ជាសំណាងល្អរបស់លោកដែរ ពីព្រោះបានប្រឡង [ជាប់បម្រុង]។
បានទៅរៀនបរទេស ដោយសារបេក្ខជនបម្រុងម្នាក់ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍
នៅពេលជាប់ជាបេក្ខជនបម្រុង យុវជន សុខ
ទូច មិនបានរៀនភាសាត្រៀម ហើយក៏មិនដឹងថាត្រូវទៅរៀននៅប្រទេសណាទេ ពីព្រោះជាប់បានត្រឹមកម្រិតបម្រុង
(ខាងក្រសួងមិនទាន់ប្រាប់) គឺនៅចាំមើលថានៅប្រទេសណាខ្វះទើបបានទៅរៀន។ នៅសល់ត្រឹមតែពីរសប្ដាហ៍
មុនពេលចេញដំណើរទៅរៀននៅក្រៅប្រទេស មានបេក្ខជនកម្រិតមធ្យមឯកទេសម្នាក់ដួលម៉ូតូបាក់ដៃ មិនអាចទៅរៀនបាន
លោកក៏ត្រូវបានគេជ្រើសរើសឲ្យទៅរៀនជំនួសគេទៅ។
ប្ដូរពីជំនាញបច្ចេកទេសមកថ្នាក់ឧត្ដម
លោកចូលរៀនថ្នាក់ឯកទេសដំបូងក្នុងឆ្នាំ១៩៩០ នៅរដ្ឋគីជីស្តង់
(បច្ចុប្បន្នប្រទេសគីជីស្ដង់)។ រៀនទីនោះបានមួយឆ្នាំ ដោយសារលោករៀនពូកែ
ខាងសាលាក៏បានជំរុញលោកឲ្យរៀនថ្នាក់ឧត្តម ដោយត្រូវទៅបន្តនៅរដ្ឋមួយទៀតក្នុងប្រទេសរុស្សី។
ការទៅសិក្សានៅប្រទេសរុស្ស៊ីជារឿងលំបាកបំផុត
ពីព្រោះ
រដ្ឋផ្ដល់ប្រាក់អាហារូបករណ៍ត្រឹមតែ៥ដុល្លារ ចំណែកខាងរដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ីឲ្យត្រឹមតែ១០ដុល្លារ សរុបទៅទទួលបានត្រឹមតែ១៥ដុល្លារក្នុងមួយខែ
ដែលដូរជាលុយរូប
(រូបិយប័ណ្ណរបស់រុស្ស៊ី)
វិញបានត្រឹមតែ៤០០រូបប៉ុណ្ណោះ ហើយបើយក៤០០រ៉ូបទៅទិញនំប៉័ងវិញបានត្រឹមតែ៤០០នំប៉័ងប៉ុណ្ណោះ។
ស្រឡាញ់ច្បាប់ តែចាប់វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ
តាមពិតពីដើមឡើយ
លោក សុខ
ទូច ស្រឡាញ់ជំនាញច្បាប់។ លោកថា មិនចូលចិត្តអំពើអយុត្តិធម៌តាំងពីនៅក្មេងមកម្ល៉េះ
ប៉ុន្តែ
នៅពេលដែលលោកទទួលបានអាហារូបករណ៍ទៅសិក្សានៅប្រទេសរុស្ស៊ីរដ្ឋកម្ពុជាដាក់ឲ្យរៀនមុខវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ។ លោកសុំប្ដូរមុខវិជ្ជាដែរ
តែសាលាមិនអនុញ្ញាតឲ្យប្ដូរ។ ម្យ៉ាងដោយសារ វិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយស្ថិតក្នុងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គមដូចគ្នា លោកក៏សម្រេចចិត្តរៀនជំនាញនេះទៅ។
លោកថា “ខ្ញុំជឿថា មកពីកត្តានិស្ស័យក៏អាចថាបានដែរ
មិនមែនមកពីកត្តាចៃដន្យទេ ក្នុងការចាប់ជំនាញនយោបាយនេះ…”។
និស្សិតផង ស្វាមីគេផង
នៅរៀនរដ្ឋរុស្សីបានដល់ឆ្នាំទីពីរ គឺនៅឆ្នាំ១៩៩២
លោកបានបាក់ចិត្តស្រឡាញ់នារីជនជាតិរុស្សីម្នាក់។ នៅសម័យនោះ
ពិភពលោកមានការបែងចែកពណ៌សម្បុរ ពោលគឺបែងចែករវាងអ្នកនៅអាស៊ី នៅអឺរ៉ុប
និងអ្នកនៅអាហ្វ្រិក។ តែនារីដែលរូបលោកស្រឡាញ់ មិនបានបែងចែកនោះទេ ដោយបានបាក់ចិត្តស្រឡាញ់លោកជា
និស្សិតដ៏កម្សត់ គ្មានទ្រព្យធន ថែមទាំងមិនទាន់មានការងារទៀតផងនោះ។ ដោយសារមនោសញ្ចេតនាដ៏ជ្រាលជ្រៅបែបនេះ ទើបរូបលោកសម្រេចចិត្តរៀបការជាមួយគ្នានៅឆ្នាំ១៩៩២។
និស្សិតផង ឪពុកផង ម្ដាយផង
នៅឆ្នាំ១៩៩៣ លោកប្រសូតបានកូនស្រីមួយ។
នៅពេលនោះ លំបាកមែនទែនសម្រាប់រូបលោក ពីព្រោះ
ដោយសារតែភរិយាមិនអាចប្រសូតបុត្របានគឺត្រូវវះកាត់ និងត្រូវទៅសម្រាកនៅមន្ទីរពេទ្យយូរ។
អីចឹងហើយ លោកត្រូវមើលកូនផង បោកខោអាវឲ្យកូនផងប្រពន្ធផង និងត្រូវរកលុយមកចិញ្ចឹមគ្រួសារទៀត។
លុយដែលទទួលបានពីអាហារូបករណ៍
(៤០០រូប ស្មើនឹង១៥ដុល្លារ) គឺលោកទុកទិញរបស់របរឲ្យកូនញ៉ាំ។ ដោយសារមិនអាចរស់ដោយពឹងផ្អែកប្រាក់អាហារូបករណ៍បាន លោកត្រូវធ្វើការលីសែង
នៅពេលយប់ ដែលអាចទទួលបានមួយឬពីររយរ៉ូប ហើយនៅចុងសប្ដាហ៍ត្រូវស៊ីឈ្នួលលក់ដូរឲ្យគេ។ ដោយសារតែធ្វើការធ្ងន់ក្នុងបរិយាកាសត្រជាក់ខ្លាំងពេក ធ្វើឲ្យរូបលោកមានជំងឺម្យ៉ាងមិនអាចត្រូវធាតុត្រជាក់បានរហូតដល់សព្វថ្ងៃ។
ជារឿងកម្សត់បំផុត
ពេលខ្លះ លោកនិងភរិយា គ្មានអីញ៉ាំទាល់តែសោះ ជាពិសេសនៅរដូវរងា
(ខែទឹកកក)
លោកត្រូវបេះ[កន្ទិចអាល]ស្រុះជាមួយទឹកយកមកញ៉ាំជាមួយនំប៉័ង។ នៅពេលព្រឹកគ្មានអីញ៉ាំទេក្រៅពី[ទឹកតែមួយពែង] ហើយជារៀងរាល់ពេលមុនទៅសាលា
លោកញ៉ាំតែតែមួយពែងគត់។ លោកបញ្ជាក់ថា “ទៅរៀនមិនហ៊ានអង្គុយមុខគេទេ… មិនមែនរៀនមិនចេះនោះទេ
តែខ្លាចកូរពោះឭដល់មិត្តភ័ក្ដិអង្គុយជិត ពីព្រោះព្រឹកឡើងគ្មានអីញ៉ាំក្រៅពីទឹកតែមួយពែង នោះ…”។
នៅឆ្នាំ១៩៩៤
លោកបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រ ដោយប្រឡងបញ្ចប់ទទួលបានជោគជ័យ និងទទួលបានពិន្ទុខ្ពស់ទៀតផង។ ក្រោយមក លោកបានបន្តថ្នាក់អនុបណ្ឌិតផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៅសាលាដដែល។ ជីវិតនៅពេលកំពុងរៀនថ្នាក់អនុបណ្ឌិត
ក៏មិនខុសអ្វី
កាលពីនៅរៀនថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រដែរ។ លោកត្រូវទៅធ្វើការស៊ីឈ្នួលគេដូចមុន ហើយត្រូវឆ្លៀតពេលរៀនខ្លួនឯងផង រហូតទទួលបានជោគជ័យថ្នាក់អនុបណ្ឌិត។
លោកថា “ពេលណាក៏ខ្ញុំដាក់សៀវភៅតាមខ្លួនដែរ
មិនថាធ្វើការ មិនថាទៅទីណា សូម្បីដាំបាយក៏មើលដែរ ឲ្យតែមានពេលគឺមើលរហូត…”។
នៅឆ្នាំ១៩៩៥
លោក សុខ ទូច បានបញ្ចប់ថ្នាក់អនុបណ្ឌិត ហើយនៅពេលនោះប្រទេសរុស្សី
ត្រូវការជ្រើសរើសនិស្សិតចំនួន១២នាក់ ចេញពីនិស្សិត៧០០នាក់មកពីប្រទេសជាង១២០ ដើម្បីឲ្យសិក្សាបន្តថ្នាក់បណ្ឌិត។
នៅពេលនោះ
លោកត្រូវត្រឡប់មកស្រុកខ្មែរវិញ
ដើម្បីស្រាវជ្រាវប្រវត្តិសាស្ត្រ និងបរិបទនយោបាយនៅកម្ពុជា សម្រាប់ធ្វើជាគម្រោងសរសេរនិក្ខេបបទការពារថ្នាក់អនុបណ្ឌិតដើម្បីទទួលបានជោគជ័យសិក្សាបន្តថ្នាក់បណ្ឌិត។
ដោយសារតែ
និក្ខេបបទរបស់លោកធ្វើបានល្អ និងការពារបានល្អផងនោះ ធ្វើឲ្យគណៈកម្មការវាយតម្លៃនិក្ខេបបទ
បានឲ្យពិន្ទុលោកខ្ពស់ និងជាប់បានទៅសិក្សាបន្តថ្នាក់បណ្ឌិតក្នុងចំណោមសិស្សឆ្នើមទាំង១២នាក់។
នៅពេលដែលលោក
សុខ ទូច បន្តថ្នាក់បណ្ឌិត ភរិយារបស់លោកបានប្រសូតបុត្រាមួយទៀតក្នុងឆ្នាំ១៩៩៦
បន្ទាប់ពីនោះ
ភរិយារបស់លោកបានឈប់រៀន ហើយលោកបានបញ្ចប់ថ្នាក់បណ្ឌិតទទួលបានជោគជ័យនៅឆ្នាំ១៩៩៩។
រៀនវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ ចប់បណ្ឌិតប្រវត្តិសាស្ត្រ
នៅពេលដែលលោក
សុខ ទូច
បន្តថ្នាក់បណ្ឌិត
គឺបន្តជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ។ នៅពេលសរសេរនិក្ខេបបទ
លោកសរសេរទាក់ទងទៅនឹងនយោបាយ។ តែដោយសារនៅសាលាដែលលោករៀន
ពុំមានសាស្ត្រាចារ្យត្រួតពិនិត្យ និងវាយតម្លៃនិក្ខេបបទលើជំនាញនេះ គឺត្រូវទៅការពារនិក្ខេបបទរបស់ខ្លួននៅទីក្រុងមូស្គូ។
ដោយសារ
ពុំមានលុយគ្រប់គ្រាន់ទៅការពារនៅទីនោះ លោក សុខ
ទូច សុខចិត្តប្ដូរមកការពារផ្នែកប្រវត្តិសាស្ត្រវិញ។
អីចឹងហើយ
ទើបរូបលោកបញ្ចប់សញ្ញាបត្របណ្ឌិតផ្នែកប្រវត្តិសាស្ត្រ មិនមែនវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយទេ
ខណៈដែលរៀនថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រអនុបណ្ឌិត និងបណ្ឌិតជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ។
វិលត្រឡប់មកមាតុភូមិ និងការចាប់អាជីព
ក្រោយពីបញ្ចប់ថ្នាក់បណ្ឌិតសព្វគ្រប់ លោកបណ្ឌិត
សុខ ទូច បាននាំភរិយា និងកូនទាំងពីរត្រឡប់មកស្រុកខ្មែរវិញ។
នៅពេលនោះ
លោកបានដាក់ពាក្យបង្រៀននៅមហាវិទ្យាល័យក្នុងស្រុកខ្មែរមួយចំនួន ដូចជានៅសាកលវិទ្យាល័យឯកជនមួយ
និងសាកលវិទ្យាល័យរដ្ឋមួយ តែសាលាទាំងនោះមិនព្រមទទួលលោកឲ្យបង្រៀនទេ
ដោយគិតថាលោកក្មេងពេក និងថារូបលោកមិនបានរៀនអីទេ ដោយចោទថា
[ទិញសញ្ញាបត្រ]។
ក្រោយមក លោក
ក៏បានដាក់ពាក្យចូលធ្វើការនៅក្រសួងការបរទេស។ ដោយសារតែខ្វះសំលៀកបំពាក់ដើម្បីឲ្យសមមុខសមមាត់ជាមន្ត្រីការទូត លោកក៏សុំប្ដូរដូរមកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី
តែដោយសារ
ចូលចិត្តខាងស្រាវជ្រាវ
មិនចូលចិត្តធ្វើការនៅការិយាល័យ ទើបលោកសម្រេចចិត្តទៅធ្វើការនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាវិញរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
នៅរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា លោកបានសហការជាមួយដៃគូមួយចំនួនបង្កើតថ្នាក់អនុបណ្ឌិតមុនគេបំផុតនៅក្នុងស្រុកខ្មែរ នៅក្នុងឆ្នាំ២០០០ ហើយក្រោយមកបង្កើតបានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិមួយទៀតក្នុងឆ្នាំ២០០៤។
ជីវភាពនៅយ៉ាប់ បើកសាលាឯកជនឲ្យគេ គេទាត់ចោល
លោកបណ្ឌិត
សុខ ទូច
ក្នុងឆ្នាំ២០០០លោកបានចូលរួមបង្កើតសាលាឯកជនមួយ ដែលលោកសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះទេ ដែលបណ្ដុះបណ្ដាលលើជំនាញថ្នាក់បណ្ឌិតដំបូងក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ពាក្យថាថ្នាក់បណ្ឌិតនេះ
គឺលោកថា
លោកជាអ្នកផ្ដួចផ្ដើមឲ្យមានមុនគេបំផុត
នៅក្នុងស្រុកខ្មែរ
តែក្រោយពីសាលានេះទទួលបានជោគជ័យ
ក៏បានដេញលោកចេញ។
ក្រោយមក លោក
សុខ ទូច បានទៅបង្កើតសាលាឲ្យគេមួយទៀត ដែលលោកមានតួនាទីជាសកលវិទ្យាធិការ។ ប្រាក់កម្រៃដែលលោកទទួលបានប្រមាណ១៥០០ដុល្លារក្នុងមួយខែ។ ៦០%ដែលលោកទទួលបានពីប្រាក់កម្រៃនេះ លោកយកមកទុកធ្វើជាទុនសម្រាប់បង្កើតសាកលវិទ្យាល័យរបស់ខ្លួនមួយទៀតគឺសាកលវិទ្យាល័យខេមរៈ។
នៅឆ្នាំ២០០៤
លោកបានបង្កើតសាកលវិទ្យាល័យនេះឡើង។ មានម្ចាស់ភាគហ៊ុនជាច្រើនជួយជ្រោមជ្រែងសាលា ដែលគេឲ្យប្រាក់បៀវត្សសកលវិទ្យាធិការរូបនេះត្រឹមតែ១៥០ដុល្លារប៉ុណ្ណោះ។ ប្រាក់បៀវត្សទាំងនេះ លោកបានបង្វែរទុកជាអាហារូបករណ៍ដល់សិស្សទាំងអស់។
ត្រូវបែកពីភរិយា
ក្រោយពីបានរស់នៅជួបជុំគ្នាជាមួយប្រពន្ធ និងកូនទាំងពីរបានប្រាំពីរឆ្នាំ
ភរិយារបស់លោក
មិនចេះរស់នៅប្រទេសកម្ពុជា
ក៏នាំកូនទាំងពីរទៅប្រទេសរុស្សីវិញ។ លោកថា
ប្រពន្ធរបស់លោក ចង់ឲ្យរូបលោកចូលជាសញ្ជាតិរុស្សី និងត្រឡប់ទៅរស់នៅរុស្សីដែរ
តែលោកបដិសេធ។ លោកថា “វាជារឿងឈឺចាប់បំផុត… ធ្លាប់រស់នៅក្នុងស្ថានភាពអន់ឃ្លានមានស៊ី និងតស៊ូជាមួយគ្នាជិតម្ភៃឆ្នាំតែត្រូវបែកគ្នា…ពីរឆ្នាំបន្ទាប់ពីគាត់ចាកចេញទៅធ្វើឲ្យខ្ញុំវិលវល់មែនទែន!“។
បណ្ឌិតវ័យក្មេងរូបនេះបញ្ជាក់ពីមូលហេតុមិនត្រឡប់ទៅរស់នៅជាមួយប្រពន្ធនិងកូនជាទីស្រឡាញ់នៅរុស្សីថា ហេតុផលតែមួយគត់គឺស្រឡាញ់និងចង់ជួយប្រទេសខ្មែរ។ “ខ្ញុំបានទៅធ្វើជាវាគ្មិននៅប្រទេសជាច្រើននៅជុំវិញពិភពលោក…បើទោះបីជានៅស្រុកគេស្អាតប៉ុណ្ណាក៏ដោយ ក៏ខ្ញុំមើលឃើញ
និងចង់រស់នៅតែប្រទេសខ្មែរមួយគត់…”។ នេះជាការបញ្ជាក់ពីមូលហេតុមិនត្រឡប់ទៅរស់នៅជាមួយប្រពន្ធនិងកូននៅរុស្សី។
ស្នាដៃ
បង្កើតសាកលវិទ្យាល័យខេមរៈ ក្នុងឆ្នាំ២០០៤ និងបានក្លាយជាសកលវិទ្យាធិការនៅឆ្នាំ២០០៨។
បង្កើតវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ នៃរាជ្យបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា
(នៅចំណុះទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី) និងបានបង្កើតថ្នាក់អនុបណ្ឌិតដំបូងបំផុតនៅស្រុកខ្មែរ ហើយក្រោយមកបានក្លាយជាអនុប្រធានវិទ្យាស្ថាននេះ។
ការងារបោះពុម្ពផ្សាយ
ចលនាភូមិមួយផលិតផលមួយ
បោះពុម្ពឆ្នាំ២០០២
- តួនាទីអង្គការសហប្រជាជាតិ បោះពុម្ពឆ្នាំ២០០៣
- ទ្រឹស្ដីទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ
បោះពុម្ពឆ្នាំ២០០៣
- ទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជាជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក
ចិន និងវៀតណាម
បោះពុម្ពឆ្នាំ២០០៧
- វេទិកាបណ្ឌិតសភាលើកទី៣
ស្ដីពីខួបទី១៥ឆ្នាំ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីស ស្ដីពីដំណោះស្រាយនយោបាយរួមនៅកម្ពុជា
បោះពុម្ពឆ្នាំ២០០៨
- ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ៖
កម្ពុជាក្រោមក្រសែភ្នែកមហាអំណាច បោះពុម្ពឆ្នាំ២០០៣
- ទស្សនាវដ្ដីវិទ្យាសាស្ត្ររបស់វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា លេខ ១ បោះពុម្ពឆ្នាំ២០០៨
- ទស្សនាវដ្ដីវិទ្យាសាស្ត្ររបស់វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា លេខ ២
បោះពុម្ពឆ្នាំ២០០៩
- ទស្សនាវដ្ដីវិទ្យាសាស្ត្ររបស់វិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិកម្ពុជា លេខ ៣
បោះពុម្ពឆ្នាំ២០១០
- ទំនាស់ព្រំដែនរវាងប្រទេសថៃនិងប្រទេសជិតខាង បោះពុម្ពឆ្នាំ២០១០
ភរិយាថ្មី
ក្រោយពីបែកភរិយាទីមួយមក លោកបណ្ឌិត សុខ
ទូច មានភរិយាថ្មីម្នាក់ទៀតនៅឆ្នាំ២០០៥។
ចំណងស្នេហ៍ថ្មីនេះ
លោកទទួលបានបុត្រីមួយ។ ចំណែកភរិយាដើមសញ្ជាតិរុស្សី នៅធ្វើការងារជាគ្រូបង្រៀន
មិនទាន់មានស្វាមីថ្មីទេ។
អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ តែមិនធ្វើនយោបាយ
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច អះអាងថា បើទោះបីលោកបានបញ្ចប់សញ្ញាប័ត្របណ្ឌិត និងមានឯកទេសខាងនយោបាយយ៉ាងណាក៏ដោយ
ក៏លោកមិនចូលធ្វើនយោបាយដែរ ពីព្រោះលោកចង់បង្ហាញអ្វីដែលជាការពិតចំពោះការយល់ឃើញរបស់លោក ដល់សាធារណជន
ឲ្យចេះវិភាគ និងថ្លឹងថ្លែងពីការពិត។ លោកថា ”ខ្ញុំចង់បង្រៀននិងនិយាយពីអ្វីដែលជាការពិត… នៅពេលដែលលោកចូលប្រឡូកក្នុងនយោបាយ លោកនឹងមិនអាចបញ្ចេញអ្វីដែលពិតបានទៀតទេ ពីព្រោះការនិយាយមិនពិតគឺជាយុទ្ធសាស្ត្រយកឈ្នះរបស់អ្នកនយោបាយ…”។
ការចែករំលែកដល់យុវជន
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច
មានទស្សនៈជាមូលដ្ឋានបីចំណុចសម្រាប់ចែករំលែកដល់យុវជន ដើម្បីទុកជាទុន
ក្នុងការបណ្ដុះគំនិត និងអភិវឌ្ឍខ្លួនឲ្យទៅជាធនធានដ៏សម្បូរបែបសម្រាប់អភិវឌ្ឍប្រទេស។ ទីមួយគឺការជ្រើសរើសមុខវិជ្ជាឲ្យសមស្របទៅនឹងទេពកោសល្យរបស់ខ្លួន ដែលមានពីធម្មជាតិ។
ត្រង់ចំណុចនេះ
លោកបណ្ឌិតមិនលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការជ្រើសរើសមុខវិជ្ជាទៅតាមតម្រូវការទីផ្សារទេ ពីព្រោះ
តាមគំនិតលោក ទីផ្សារគឺប្រែប្រួលជានិច្ចជួនកាលអាចមាន និងជួនកាលអាចមិនមាន។
ទីពីរ យុវជនត្រូវមាន សេចក្ដីប្ដេជ្ញាចិត្ត (Commitment)។
ពាក្យថាប្ដេជ្ញាចិត្ត លោកផ្ដល់អត្ថន័យថា ត្រូវតាំងចិត្តខ្ពស់ក្នុងការសិក្សា
គឺមិនត្រូវយកកត្តាជីវភាព
(ការលំបាកនិងភាពក្រីក្រ) ដាក់ខ្លួននោះទេ។ ទីបី យុវជនមិនត្រូវប្រកាន់យកអាត្មានិយម
(Egoism) ពោលគឺត្រូវចែករំលែក ទាំងចំណេះដឹងនិងបទពិសោធន៍ឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។
បំណងប្រាថ្នាទៅអនាគត
លោកមានបំណងបី សំខាន់ៗ។ បំណងទីមួយរបស់លោកចង់បន្តធ្វើការក្នុងវិស័យអប់រំពោលគឺចង់កែប្រែ និងអភិវឌ្ឍវិស័យអប់រំឲ្យមានការរីកចម្រើន។
លោកថា
លោកមិនចង់ឃើញពលករកម្ពុជាទៅបម្រើការងារនៅស្រុកគេ ក្នុងឋានៈជាកម្មករនោះទេ
លោកចង់ឃើញពលករកម្ពុជាជាវិស្វករ ស្ថាបត្យករ ជាអ្នកសរសេរកម្មវិធី… និងជាពាណិជ្ជករ
មានវត្តមាននៅស្រុកគេ មិនមែនកម្មករបម្រើការងារដោយកម្លាំងកាយនោះទេ។
ទីពីរ លោងចង់កែប្រែ ប្រទេសកម្ពុជាទៅជាប្រទេសមួយសម្រាប់សួនច្បារពិភពលោក និងជាមជ្ឈមណ្ឌលនៃវប្បធម៌អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
សួនច្បារពិភពលោក
លោកផ្ដល់ន័យថា [កម្ពុជាគឺពោរពេញដោយតំបន់ទេសចរណ៍តាមបែបធម្មជាតិ ]។
លោកសម្លឹងឃើញថា កម្ពុជាពោរពេញទៅដោយឱកាសអាចកសាងខ្លួនឲ្យទៅជាមជ្ឈមណ្ឌលទេសចរណ៍ធម្មជាតិប៉ៃតងក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងក្នុងពិភពលោក។
លោកគិតថា សម្រាប់កម្ពុជា មិនចាំបាច់គិតច្រើនទៅលើវិស័យឧស្សាហកម្មនោះទេ
គឺទេសចរណ៍ល្អបំផុត។
“ទុកឲ្យគេផលិតកុំព្យូទ័រ រថយន្ត…ទៅចុះ យើងគួរផលិតទេសចរណ៍…ដឹកទេសចរណ៍មួយឡានមិនក្រោមមួយម៉ឺនដុល្លារទេ…”។ ទីបីលោកមានបំណងចង់កសាងផ្លូវឲ្យបានជុំវិញស្រុកខ្មែរ។ កសាងផ្លូវនៅជុំវិញនៅស្រុកខ្មែរ គឺដើម្បីបង្ហាញឲ្យកូនខ្មែរបានដឹងថា
តើដីខ្មែរប៉ុណ្ណា
និងដើម្បីឲ្យមានការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយសមភាព។
នេះជាការស្រម៉ៃ
និងការចង់បានរបស់លោកបណ្ឌិត៕
អត្ថបទ៖ យ៉ន សុភារិទ្ធ
រូបថត៖ ឌីណា និងគេហទំព័រវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ